#I.14.
imi šanš ewəʌt wǫʌti mɔś χǫ
#de: Der aus dem Knie der Frau stammende mɔś-Mann
#hu: Az Asszony-térdéből-lett mosz-ember

1. imeŋən-ikeŋən wǫsŋən.
#de: 1. Es lebten eine Frau und ein Mann.
#hu: 1. Élt egyszer egy asszony meg egy öregember.
pirśa jisŋən.
#de: Sie wurden alt.
#hu: Megöregedtek.
ewi ăn` tăjsəŋən, pŏχ ăn` tăjsəŋən.
#de: Sie hatten keine Tochter (und) [hatten] keinen Sohn.
#hu: Nem volt lányuk, nem volt fiuk.
nǫpətʌən χŏʌam jŭpijən ewi-pŏχ ɔʌəŋən nŏməs pa ăn` tăjsəŋən.
#de: Nachdem der größte Teil ihres Lebens vergangen war, dachten sie gar nicht an ein Kind.
#hu: Eljárt már felettük az idő, nem gondoltak arra, hogy gyerekük lehetne.
śiti wǫʌtan saχat imeʌ šaš nŏχ-pŭwʌəs.
#de: Wie sie so leben, ist das Knie der Frau angeschwollen.
#hu: Ahogy így éldegéltek, egyszer csak az asszonynak megdagadt a térde:
atəʌ ɔʌəm ănt ŏʌ, χătəʌ ɔʌəm ănt ŏʌ,
#de: Sie kann bei Tag und Nacht nicht [einen nächtlichen Schlaf, einen täglichen Schlaf] schlafen.
#hu: Éjjel nem volt nyugodalma, nappal nem volt nyugodalma,
ʌǫŋ`-tŭr, kaʌ`-tŭr ŭwəʌ.
#de: Sie brüllt sehr laut [mit der Kehle des männlichen Götzenbildes, mit der Kehle des weiblichen Götzenbildes].
#hu: bálványok éles hangján, szellemek éles hangján üvöltött a kíntól.
imŏʌtijən ikeʌ peʌa lŏpijəʌ:
#de: Einmal sagt sie ihrem Mann:
#hu: Így szólt végül az öreghez:
„iki, šanšem wŭste!
#de: „Mann, stich mein Knie durch!
#hu: – Öreg, szúrd át a térdemet!
mɔsəŋ mǫšem jămašik jiʌ.”
#de: Vielleicht wird meine Krankheit besser."
#hu: Talán jobban leszek tőle.
ikeʌ ăn` ʌăŋχaʌ:
#de: Der Mann will es nicht tun:
#hu: De az öreg nem akarta.
„mŭj wŭrən ma χănneχǫ ńŏχi kešijən wŭstəʌem?”
#de: „Wie steche ich menschliches Fleisch mit einem Messer durch?"
#hu: – Már hogy szúrnám emberhúsba a késemet?
imeʌ śiw χǫn χǫʌən`ʌ̥.
#de: Die Frau hört nicht auf ihn [wann hört die Frau dorthin?].
#hu: Az asszony bizony nem hallgatott rá.
„iki, ʌŏχta tijəŋ śŏχri!
#de: „Mann, wetze dein spitzes Messer!
#hu: – Öreg, fend meg a hegyes kést,
pǫχəʌme-pa śi šanšem!”
#de: Also, stich mein Knie durch!"
#hu: szúrjad csak át a térdemet!
iki tijəŋ śŏχri ʌŏχtəs.
#de: Der Mann wetzte sein scharfes Messer.
#hu: Megfente -hát az öreg a hegyes kést,
imeʌ šaš pǫχəʌməsʌe.
#de: Er stach das Knie der Frau durch.
#hu: átszúrta az asszony térdét.
ʌij jŏkana imeʌ šaš ewəʌt kew-šǫp kim-răknəs.
#de: Statt des Eiters fiel ein Stück Stein aus dem Knie der Frau heraus.
#hu: Genny helyett egy kis kődarab jött ki a térdéből.
ikeʌ lŏpəʌ:
#de: Der Mann sagt:
#hu: Mondta is az öreg:
„mitra śi!
#de: „Es ist wunderbar!
#hu: – Ez aztán a csoda!
mŭj wŭrən χănneχǫ ńŏχijən kew-šǫp enməs?”
#de: Wie ist in dem menschlichen Körper [Fleisch] ein Stück Stein gewachsen?"
#hu: Hogy termett kődarab az ember húsában?
wantiʌəʌʌe:
#de: Er betrachtet ihn:
#hu: Nézegette –
,śi-kem jăm kew-šǫp ʌeśtana tăjti.'
#de: `Ein so großer [guter] Stein wird für einen Wetzstein geeignet sein.'
#hu: fenőkőnek való ügyes kődarabka!
wŭsʌe pa sŭŋ-nŏrəma wŏśkəsʌe.
#de: Er nahm ihn und warf ihn auf das Eckgestell.
#hu: Fogta, és a sarokpolcra hajította.
in imisaŋən jeʌi-wǫʌmətsəŋən, jeʌi-χɔʌmətsəŋən.
#de: Sie lebten [begannen zu leben (und) zu schlafen] mit der Frau weiter.
#hu: Tovább éltek és háltak az asszonnyal.

2. jetna jis.
#de: 2. Es wurde Abend.
#hu: Este lett,
ʌesŋən-jaśsəŋən.
#de: Sie aßen zu Abend [aßen-tranken].
#hu: megvacsoráztak.
ikileʌ iʌ-ŏʌəs, imileʌ ʌetŏtʌaʌ păsana šawisəʌʌe.
#de: Der Mann ging zu Bett [legte sich], die Frau ordnete die Speisen auf dem [den] Tisch.
#hu: Az öreg lefeküdt, az asszony összerakta az ételt az asztalon,
ʌŭw pa iʌi-ŏʌəs.
#de: Sie ging auch zu Bett.
#hu: és lefeküdt ő is.
aʌəŋa jis, nŏχ-kiʌsəŋən.
#de: Es wurde Morgen, sie standen auf.
#hu: Eljött a reggel, fölkeltek.
ʌet-jańśi pŏraja jis, păsanən ʌetŏtʌaʌ χɔʌ́eʌ-teʌən ăntǫm.
#de: Es kam die Frühstückszeit, ihre Speisen sind vom Tisch verschwunden.
#hu: Ideje lett reggelizni – hát az asztalon híre-hamva nem volt az ételnek!
„iki, mŭj piś!
#de: „Mann, wie sonderbar!
#hu: – Öreg, ez aztán a csoda!
χŏj jŏχtiʌəs?
#de: Wer ist hierher gekommen?
#hu: Ki járt nálunk?
ʌetŏtʌəmən χŏʌ tewəmət.”
#de: Man hat alle unsere Speisen gegessen" (pass.).
#hu: Az ételünk mind megették.
jetna jis, imi lŏpijəʌ:
#de: Es wurde Abend, die Frau sagt:
#hu: Este lett, azt mondja az asszony:
„tăm-pŭš nemasija ʌetŏtʌəmən păsana χăjʌəʌʌam.
#de: „Diesmal lasse ich unsere Speisen absichtlich auf dem [den] Tisch.
#hu: – Most már szántszándékkal kinn hagyom az ételt,
atəʌən ănt ŏʌti pitʌəm.”
#de: Nachts werde ich nicht schlafen."
#hu: éjjel meg majd lesben állok.
jetna jis, iʌ-ŏʌsəŋən.
#de: Es wurde Abend, sie gingen zu Bett.
#hu: Éjszaka lett, lefeküdtek.
ikeʌ wŏjəmsa, imileʌ werti ŏʌ.
#de: Der Mann ist eingeschlafen (pass.), die Frau liegt wach.
#hu: Az öreg elaludt, az asszony ébren volt.
śiti ŏʌtaʌ saχat sŭŋ-nŏrəm ewəʌt ʌapət tăʌ, jaŋ tăʌ ʌŏwat χǫ-ńawrem esʌəmtəs.
#de: Als sie so liegt, sprang ein sieben bis zehn Jahre alter Knabe Manns-Kind von dem Eckgestell herunter.
#hu: Ahogy ott feküdt, egyszerre csak a sarokból egy hétévesforma, tízévesforma fiúcska ugrott elő.
păsana χătəməs. ʌeti-jańśi ɔmsəs.
#de: Er rannte zu dem Tisch und fing an zu speisen [zu essen, zu trinken].
#hu: Odaszaladt az asztalhoz, nekiesett az ételnek.
ʌetŏt χŏʌ ʌesʌe, iśi nŏrməʌa χǫŋχəmtəs.
#de: Er aß alle die Speisen (und) kletterte wieder aufs Eckgestell (zurück).
#hu: Megette az utolsó falásig, aztán visszamászott a polcra.
aʌəŋaja jis, nŏχ-kiʌsəŋən.
#de: Es wurde Morgen ihrem, sie standen auf.
#hu: Eljött a reggel, fölkeltek.
imile ikeʌ peʌa lŏpəʌ:
#de: Das Frauchen sagt ihrem Mann:
#hu: Azt mondja az asszony az öregnek:
„iki, ma tăm at ńawrem wan`səm.
#de: „Mann, heute nacht sah ich ein Kind.
#hu: – Öreg, az éjjel láttam egy gyereket.
min ew-pŏχ ăn` tăjʌəmən, katəʌʌəmən!”
#de: Wir haben kein Kind, erwischen wir ihn."
#hu: Nekünk úgysincs fiunk, lányunk, fogjuk meg ezt!
ikile lŏpəʌ:
#de: Das Männchen sagt:
#hu: Feleli az öreg:
„aʌ rŭwema!”
#de: „Quatsche nicht!"
#hu: – Ugyan már, mit beszélsz!
imile lŏpəʌ:
#de: Das Frauchen sagt:
#hu: Mondja az asszony:
„năŋ kŭš wante!
#de: „Schau nur selbst (du)!
#hu: – Nézzed csak meg!
jetna jiʌ, păsanən iśiti ʌetŏti-teʌən χăjʌem, a min ănt ŏʌʌəmən, ʌawəʌti pitʌəmən.
#de: Es wird Abend, wir lassen die Speisen wieder auf dem Tisch, aber wir gehen nicht zu Bett, (sondern) werden warten.
#hu: Ha beesteledik, ugyanígy étellel megrakva hagyom az asztalt, mi pedig nem alszunk, hanem szemmel tartjuk.
iki năŋ tǫp katʌe, χǫn ʌeti-jańśi ɔməsəʌ.”
#de: Mann, du pack ihn nur, wenn er sich zu Tische setzt, um zu speisen [zu essen, zu trinken]."
#hu: Öreg, te csak akkor fogd meg, ha már leült enni-inni!
jetna jis.
#de: Es wurde Abend.
#hu: Eljött az este.
imeŋən-ikeŋən ŏʌ-lɔtəna iʌi-kerəptijəʌsəŋən, werti ŏʌʌəŋən.
#de: Die Frau und der Mann legten sich aufs Bett, aber sie liegen wach.
#hu: Az asszony meg az öreg lehevertek az ágyra, ébren feküdtek.
imŏʌtijən at-kŭtəp kemən sŭŋ-nŏrəm ewəʌt ʌɔʌ́śi χǫ păʌatteʌən χŏʌ́śa jŏχtəm χǫ-pŏχ, χŏʌ́śa jŏχtəm wǫr`-pŏχ iʌi-esʌəmtəs.
#de: Plötzlich gegen Mitternacht sprang ein [Manns-]Knabe, der irgendwoher gekommen ist, ein Fürstensohn, der irgendwoher gekommen ist, in der Größe eines stehenden Mannes, vom Eckgestell herunter.
#hu: Egyszer csak éjféltájt a sarokpolcról leugrott egy álló férfi magasságú emberfi, fejedelemfi – hogy honnan jött, ki tudja?
păsan χɔnəŋa šǫšəs, ʌet-jańśi ɔmsəs.
#de: Er trat zu dem Tisch (und) setzte sich, um zu speisen [zu essen, zu trinken].
#hu: Odalépett az asztalhoz, leült enni-inni.
imile ikeʌ năkeməsʌe:
#de: Das Frauchen stieß seinen Mann an:
#hu: Az asszony megbökte az öreget.
„măna, katʌe!”
#de: „Geh, erwische ihn!"
#hu: – Eredj, fogd meg!
ikile ʌɔʌ́əmtəs, in χǫ-pŏχa kŭnšeməs.
#de: Das Männchen sprang auf (und) griff jetzt nach dem Manns- Knaben.
#hu: Felugrott az öreg; megmarkolta a fiút.
jăχa-pitsəŋən.
#de: Sie wurden handgemein.
#hu: Dulakodni kezdtek.
ikile jǫra pitijən in χǫ-pŏχ šiŋəša χăś ɔməsʌa.
#de: Wenn das Männchen die Oberhand bekam [in die Kraft geriet], versucht er den [Manns-]- Knaben [beinahe] auf die Pritsche zu setzen (pass.).
#hu: Ha az öreg került felül, a fiút csaknem lenyomta az ágyra,
χǫn ńawrem-χǫjəʌ jǫra jiʌ, ikile sŭŋ-nŏrəma χăś taʌʌa.
#de: Wenn der [Manns-]- Knabe die Oberhand bekommt, zieht er das Männchen beinahe auf das Eckgestell (pass.).
#hu: ha a fiú került felül, az öreget csaknem a sarokba vonszolta.
wantəssəŋən, wantəssəŋən, aʌəŋ peʌa jiti pitəs.
#de: Sie rangen und rangen, es fing an zu dämmern [gegen Morgen zu kommen].
#hu: Birkóztak, birkóztak, már hajnal felé járt az idő.
in χǫ-pŏχ jeʌi-ńǫχməs:
#de: Jetzt fing der [Manns-]Knabe zu reden an:
#hu: Hirtelen megszólalt a fiú:
„ăŋkeŋən-aśeŋən, mătajəʌ šaʌ́ werʌətən!
#de: „Meine Mutter, mein Vater, wieviel plagt ihr euch ab!
#hu: – Édesanyám, édesapám, mennyi bajt okoztam nektek!
ma iʌi-wŏχəʌʌəm, nin χŏśana wǫʌti pitʌəm.
#de: Ich steige hinab (und) werde bei euch wohnen.
#hu: Most már leszállok hozzátok, köztetek élek majd.
ma ninan ăn` wan`ʌtiʌti wŭćiʌsəm.
#de: Ich wollte euch (meine Kraft) nicht zeigen.
#hu: Nem akartam én itt az erőmet mutogatni.
jɔšəŋ jɔša jŭwmaʌən, kŭrəŋ kŭra jŭwmaʌən jǫr kănši mănti wŭćiʌsəm.
#de: Nachdem ich herangewachsen bin [nachdem ich in die mit Hand versehene Hand, in das mit Bein versehene Bein kam], wollte ich weggehen, um meine Kraft auf die Probe zu stellen [um Kraft zu suchen].
#hu: Ha majd a karom erős kar lesz, lábam erős láb lesz, akkor útra kelek az erőm kipróbálni.
mătte mŭwəŋ-jiŋkəŋ ar ŏχəp jălań iket χănti χǫ, χănti ne ńŏχi-kašən wǫʌʌət, χănti χǫ, χănti ne ʌiʌ wŭjman wǫʌʌət.
#de: Es scheint, (daß) die entfernt wohnenden [die Wasser (und) Erde (besitzenden)] jălań-Alten vom Fleisch [von der Freude des Fleisches] der ostjakischen Männer und Frauen leben (und) die ostjakischen Männer und Frauen umbringen [die Seele der ostjakischen Männer und Frauen wegnehmen].
#hu: Úgy hírlik, messzi földön-vízen sokfejű Jalany-szörnyek laknak, osztják ember húsán, osztják asszony húsán élnek, osztják embernek-asszonynak életét pusztítják.
śi jɔχ piʌa jǫr kănši ʌăŋχaʌəm.
#de: Mit diesem Volk will ich mich in meiner Kraft messen [die Kraft suchen].
#hu: Ezekkel akarom az erőm- összemérni.
ma-ki nŏχ-pitʌəm, χănti χǫ, χănti ne wǫʌəpseʌ ʌaśkama pitəʌ.”
#de: Wenn ich siege, wird das Leben der ostjakischen Männer und Frauen frei sein."
#hu: Ha én találok győzni, az osztják embernek, az osztják asszonynak élete szabad lesz.
imeŋən-ikeŋən nǫməssəŋən-nǫməssəŋən pa ikile lŏpijəʌ:
#de: Die Frau und der Mann überlegten und überlegten es, und das Männchen sagt:
#hu: A szülei csak töprengtek, csak töprengtek, végül megszólalt az öreg:
„pŏχije, śi mŭwət  jălań jɔχ piʌa ar jǫr mɔsəʌ.
#de: „Mein Söhnchen, man braucht viel Kraft, (um) mit den jălań-Alten jener Länder (zu ringen).
#hu: – Fiacskám, a Jalany-szörnyekhez bizony sok erő kell.
tăm jeʌpijən ar šeŋʌəm χǫ jǫrəʌ esʌiʌsəʌʌe, neməʌtijən ăn` pitijəʌsajəw.
#de: Vorher haben viele heran- gewachsene Männer ihre Kräfte verschwendet [ausgelassen], (und) wir konnten doch nicht vorwärts kommen [wir gerieten auf nichts].
#hu: Eddig is hány felnőtt férfi próbálkozott, mégsem jutottunk semmire!
ʌŭkašəʌ, pŏχije, mănʌən-ki, śi mănʌən.
#de: Es ist in Ordnung, mein Söhnchen, wenn du (weg)gehst, geh [gehst].
#hu: Rendben van, fiacskám, menj, ha úgy akarod!
χănti χǫ, χănti ne sem-jiŋ`ʌaʌ mɔsəŋ nŏχ-sɔrʌət.”
#de: Vielleicht trocknen die Tränen der ostjakischen Männer und Frauen."
#hu: Az osztják ember, osztják asszony könnye lehet, hogy felszárad.
in pŏχən ʌǫmətʌəs, pajəm (= pa jăm) wǫʌəm werəs.
#de: Nun zog sich ihr Sohn an (und) verabschiedete sich [sagte gutes Leben].
#hu: A fiú összekészülődött, búcsút mondott.
ar ŏχəp jălań iket piʌa jǫr kănši mănəs.
#de: Er ging, sich mit dem vielköpfigen jălań-Alten in seiner Kraft zu messen [er ging, mit dem vielköpfigen jălań-Alten Kraft zu suchen].
#hu: Elment a sokfejű Jalanyszörnyekhez az erejét próbálni.

3. χŭw mănəs, mŭj wan mănəs, imŏʌtijən χǫʌəntijəʌəʌʌe:
#de: 3. Er wanderte eine lange Zeit oder [wanderte] eine kurze Zeit, plötzlich hört er:
#hu: 3. Hosszan ment-e, vagy röviden, egyszer csak hallja:
saw-śăləŋ, śăləŋ sij saťʌ̥.
#de: es ist eine weinende Elsternstimme [eine weinende Stimme vom Elsterweinen] zu hören.
#hu: valahonnan szarkahangon síró sírás hallik.
imi-šanš-ewəʌt-wǫʌti-mɔś-χǫ śiweʌ` šǫšməs.
#de: Der aus dem Knie der Frau stammende [seiende] mɔś-Mann ging hin.
#hu: Az Asszony-térdéből-lett mosz-ember odament.
kăt ŏχəp jălań-iki wŭrsəʌ šŏma pǫrən`ti pitəs.
#de: Das wŭrəs-Tier des zweiköpfigen jălań-Alten begann sich emporzubäumen.
#hu: Egy kétfejű Jalany-öreg járt épp arra; víziszörny hátasa rögvest felágaskodott.
jălań-iki lŏpəʌ:
#de: Der jălań-Alte beginnt zu sprechen:
#hu: Rászólt a Jalany-öreg:
„măta wŏrak, mŭj šiwaʌəsən?
#de: „Was für einen Feind, was hast du bemerkt?
#hu: – Milyen ellenséget érzel?
năŋ mŭj imi-šanš-ewəʌt-wǫʌti-mɔś-χǫ ăn` wan`sən?
#de: Ob du wohl den aus dem Knie der Frau stammenden mɔś-Mann erblickt hast?
#hu: Nem láttad még az Asszony-térdéből-lett mosz-embert?
năŋ nǫməsʌən, jǫr śi.”
#de: Du glaubst, er (der) ist stark."
#hu: Azt hiszed tán, hogy erős?
jălań-iki wŭrsəʌ ewəʌt iʌi-esʌəmtəs, mɔś-χǫ χɔnəŋa šǫšeməs.
#de: Der jălań-Alte sprang von seinem wŭrəs-Tier herunter (und) trat zu dem mɔś-Mann:
#hu: A Jalany-öreg leszállt a víziszörny hátasról, odalépett a mosz-ember mellé.
„jǫr kănši jŏχətsən?”
#de: „Bist du gekommen, um dich (mit mir) in deiner Kraft zu messen?"
#hu: - Az erődet jöttél kipróbálni?
„ma jǫr χǫn tăjʌəm?
#de: „Ich habe keine Kraft [wann habe ich Kraft?].
#hu: – Ugyan, nincs énnekem erőm.
ăʌ kăsʌəmən!”
#de: Ringen wir nur um die Wette!"
#hu: Csak játékból birkózzunk meg!
„siri năŋ ʌɔʌ́a kewəŋ lɔt, karti lɔta!
#de: „Zuerst stelle dich auf eine steinige [Stelle], eiserne Stelle!
#hu: – Akkor elsőnek te állj ki a kőtérre, vastérre.
ma năŋ`ti ŏχen ewəʌt wŏśχəm`ʌem!”
#de: Ich streife dich nur an dem Kopf."
#hu: Egy kicsikét megsimítom a fejedet.
mɔś-χǫ karti lɔt, kew lɔta ʌɔʌ́əmtəs.
#de: Der mɔś-Mann sprang auf eine eiserne [Stelle], steinige Stelle.
#hu: A mosz-ember kiállt a vastérre, kőtérre.
jălań-ikijən śiw ńɔrteməsi, ăntəp-jŏʌ măʌattija iʌi šǫjʌəs.
#de: Plötzlich wurde er vom jălań-Alten niedergedrückt; er senkte sich bis zu seiner Gürtelnaht [in die Tiefe seiner Gürtelnaht] hinab.
#hu: A Jalany-öreg hirtelen lenyomta – egyszeriben derékig elsüllyedt.
jălań-iki śitʌən wŭrsəʌa esʌəmti wŭćiʌəs.
#de: Der jălań-Alte wollte dann sein wŭrəs-Tier besteigen.
#hu: Ezzel a Jalany-öreg fel is akart pattanni a víziszörny hátasra.
mɔś-χǫ jeʌi-ńǫχməs:
#de: Der mɔś-Mann sagte:
#hu: Odaszólt neki a mosz-ember:
„χŏʌta mănʌən?”
#de: „Wohin gehst du?"
#hu: – Hová sietsz?
jălań-iki ăŋkərmaʌən mɔś-χǫ ʌŭw χɔnŋəʌən ʌɔʌ́.
#de: Als der jălań-Alte zurückblickte, stand [steht] der mɔś-Mann neben ihm.
#hu: Amint a Jalany-öreg hátranézett, a mosz-ember már ott állt mellette.
„in năŋ pŏrajəna jis.”
#de: „Jetzt ist deine Zeit gekommen!"
#hu: – Most rajtad a sor!
ăʌ-pa χŏti werʌa?
#de: Was hilft's [wie wird es gemacht]?
#hu: Mit lehetett tenni,
jălań-iki karti lɔt, kew lɔta ʌɔʌ́əs.
#de: Der jălań-Alte stellte sich auf eine eiserne [Stelle], steinige Stelle.
#hu: a Jalany-öreg kiállt a vastérre, kőtérre.
imi-šanš-ewəʌt-wǫʌti-mɔś-χǫjən ŏχ-păt〈i〉 ewəʌt kŭtərsa.
#de: Der aus dem Knie der Frau stammende mɔś-Mann schlug ihm auf den Schädel (pass.).
#hu: Az Asszony-térdéből-lett mosz-ember ráütött a fejére egy jót –
jălań-iki ăntəp-jŏʌ wǫnta karti lɔt, kew lɔta ʌŏŋəs.
#de: Der jălań-Alte versank bis zu seiner Gürtelnaht in die eiserne [Stelle], steinige Stelle hinein.
#hu: nyomban derékig belesüllyedt a kőbe, a vasba.
mɔś-χǫjən aʌti kešijən kăt ŏχəʌ kăt tăχija sewərməsijŋən, kăt mŭw-sŭŋa ʌăreməsijŋən.
#de: Der mɔś-Mann säbelte seine beiden Köpfe mit seinem Schwert [nach zwei Stellen] (pass.), sie rollten nach zwei Ecken der Erde.
#hu: A mosz-ember kardjával a szörny két fejét kétfelé levágta, két égtáj felé szétgurultak mindjárt.
pa jeʌi-ńǫχməs:
#de: Er sagte wieder:
#hu: Meg is átkozta:
„akań wenšəp neŋəŋ tǫrəm tiwtijən tăməś pŏkəś aʌ wǫs!”
#de: „Zur Zeit der Geburt der weiblichen Welt mit einem Puppengesicht soll ein solches Ungeheuer nicht werden."
#hu: – Ha a babaarcú szép emberi világ eljön, ne legyen több ilyen szörnyeteg!
śitʌən jeʌi-šǫšməs.
#de: Dann ging er weiter.
#hu: Ezután még sok földet bejárt, sok vizet bejárt.

4. ar mŭw jăŋχəs, ar jiŋk jăŋχəs, χănti ne, χănti χǫ šǫkatti mir piʌa sɔtəŋ ʌaʌ́əŋ ʌaʌ́əsəs, śŏrsəŋ ʌaʌ́əŋ ʌaʌ́əsəs.
#de: 4. Er durchwanderte viele Länder, viele Gewässer, er führte Krieg [hundertfache Kriege, tausendfache Kriege] gegen das ostjakische Männer und Frauen peinigende Volk.
#hu: 4. Az osztják embert, osztják asszonyt pusztító szörnyeknek százával megküzdött, ezrével megküzdött.
imŏʌtijən χǫʌəm ŏχəp jălań-iki jiʌ.
#de: Plötzlich kommt der dreiköpfige jălań-Alte.
#hu: Egyszer csak azt látja, hogy egy háromfejű Jalany-öreg jön szembe.
mŏʌχa mŭj wǫs, tăm ikeʌ pa wǫn, pa jǫr.
#de: Dieser Alte ist noch mächtiger (und) [noch] stärker als die früheren [früher was war].
#hu: Nagyobb is, erősebb is az előzőnél.
jălań-iki wanaməti pitəs.
#de: Der jălań-Alte fing an, sich zu nähern.
#hu: A Jalany-öreg közeledett.
wŭrsəʌ šŏma nawərti pitəs, sǫχəm ăn` wŭʌ.
#de: Sein wŭrəs-Tier begann, sich emporzubäumen, es wagt [nimmt] keinen Schritt.
#hu: Víziszörny hátasa felágaskodott, egy lépést sem tett tovább.
jălań-iki lŏpəʌ:
#de: Der jălań-Alte sagt:
#hu: Rászólt a Jalany-öreg:	.
„jiŋkət-mŭwət jăŋχəm wŭrəs ʌǫχsem-iki, mŭjen χŏti jis?
#de: „ Mein (viele) Gewässer (und) Länder durchwanderndes wŭrəs-Freundchen-Alter was ist denn passiert [was wurde]?
#hu: – Földet-vizet bejárt Víziszörny barátom, ugyan mi bajod van?
mŭj ewəʌ` pakənsən?
#de: Warum bist du erschrocken?
#hu: Mitől riadtál meg?
aʌ păʌa, śit χŏti imi-šanš-ewəʌt-wǫʌti-mɔś-χǫ.”
#de: Fürchte dich nicht, er [dieser] ist ja der aus dem Knie der Frau stammende mɔś-Mann."
#hu: Ne félj, hisz ez csak az Asszony-térdéből-lett mosz-ember!
jălań-iki wana jŏχtəs, wŭrsəʌ ewəʌt iʌ-esʌəmtəs.
#de: Der jălań-Alte kam näher, sprang von seinem wŭrəs-Tier herunter.
#hu: Közelebb ért a Jalany-öreg, leszállt a hátasáról.
mɔś-χǫ peʌa lŏpəʌ:
#de: Er sagt dem mɔś-Mann:
#hu: Azt mondja a mosz-embernek:
„kăsʌəmən!
#de: „Ringen wir um die Wette!
#hu: – Birkózzunk egyet!
ăʌ-pa năŋ jǫr kăšman jăŋ`ʌən!”
#de: Gewiß gehst du umher, um dich (mit anderen) in deiner Kraft zu messen."
#hu: Biztos az erődet jöttél kipróbálni!
„χǫn kŭš jǫr?
#de: „Ich habe ja keine Kraft. [wann habe ich denn Kraft?
#hu: – Ugyan már, nincs énnekem erőm!
kăsʌəmən-ki, kăsʌəmən!”
#de: Wenn wir ringen, laßt uns ringen!"
#hu: Ha birkózunk, hát birkózzunk!
jălań-ikijən imi-šanš-ewəʌt-wǫʌti-mɔś-χǫ kew lɔt, karti lɔta ʌɔńśəsi, ŏχəʌ ewəʌt ńɔrteməsi.
#de: Der aus dem Knie der Frau stammende mɔś-Mann wurde von dem jălań-Alten auf eine steinige [Stelle], eiserne Stelle gestellt (und) am Kopf niedergedrückt.
#hu: A Jalany-öreg kőtérre, vastérre állította a mosz-embert, megnyomta a fejét.
sapəʌ wŭša kartija pa kewa ʌŏŋəʌ`sa.
#de: Er wurde bis zum Hals in das Eisen und in den Stein gedrückt [gesteckt].
#hu: Rögvest nyakig belesüllyedt a vasba, a kőbe.
jălań-iki wŭrsəʌa esʌəmti wŭćiʌəs.
#de: Der jălań-Alte wollte sein wŭrəs-Tier besteigen.
#hu: A Jalany-öreg ezzel fel is akart pattanni a víziszörny hátasra.
mɔś-χǫ jeʌi-ńǫχməs:
#de: Der mɔś-Mann sagte:
#hu: Utánaszólt a moszember:
„in năŋ pŏrajen.”
#de: „Jetzt ist deine Zeit gekommen."
#hu: – Most rajtad a sor!
jălań-iki ăŋkərmaʌən mɔś-χǫ ʌŭw χɔnŋəʌən ʌɔʌ́.
#de: Als der jălań-Alte zurückblickte, stand [steht] der mɔś-Mann neben ihm.
#hu: Amint a Jalany-öreg hátranézett, a mosz-ember már ott állt mellette.
śiti-ki pa śiti, jălań-iki kew lɔt, karti lɔta ʌɔʌ́əs.
#de: Wenn so, dann so, der jălań-Alte stellte sich auf eine steinige [Stelle], eiserne Stelle.
#hu: Ha így van, hát legyen – a Jalany-öreg kiállt a kőtérre, vastérre.
mɔś-χǫjən ŏχəʌ ewəʌt ńɔrteməsi, sapəʌʌaʌ wŭša kewa pa kartija ʌŏŋəs.
#de: Er wurde am Kopf von dem mɔś-Mann niedergedrückt, er versank [ging] bis zum Hals in den Stein und in das Eisen hinein.
#hu: A mosz-ember megnyomta a fejét – nyakig belesüllyedt a kőbe, a vasba.
mɔś-χǫ aʌti keši aʌeməs, χǫʌəm ŏχəʌ χǫʌəm tăχija sewərməsijŋən, χǫʌəm mŭw-sŭŋ peʌa ʌărkəm`sajŋən.
#de: Der mɔś-Mann hob seinen Säbel auf, hieb seine drei Köpfe ab (und) rollte sie nach drei Ecken der Erde.
#hu: A mosz-ember felkapta a kardját, a Jalany-öreg három fejét háromfelé levágta, három égtáj felé szétgurultak mindjárt.
mɔś-χǫ śi wer jet·šəm jŭpijən ʌŭw mŭw tăχi peʌa šǫšməs.
#de: Nach der Verrichtung dieser Sache machte sich der mɔś-Mann auf den Weg nach Hause.
#hu: Miután ezt elvégezte, hazafelé indult.

5. χŭw mŭj wan mŭw χăjəs, χŭw mŭj wan jăŋχəs, imŏʌtijən χǫʌəntijəʌ:
#de: 5. Er ließ fern oder nahegelegene Länder hinter sich, wanderte eine lange oder eine kurze Zeit, hört er einmal:
#hu: 5. Hosszú utat vagy rövidet hagyott maga mögött, hosszan ment-e, vagy röviden, egyszerre csak hallja:
ʌǫŋ`-tŭr, kaʌ`-tŭrən χŏjat ŭwteʌ saťʌ̥.
#de: jemand heult — es ist zu hören — mit dem Heulen eines männlichen Götzenbildes (und) eines weiblichen Götzenbildes.
#hu: bálványhangon, szellemhangon üvöltöz valaki.
wana jŏχtəs.
#de: Er kam in die Nähe.
#hu: Közelebb ment.
măttirən χănti χǫ, χănti ne mŏʌəm pŭt iti kawərəʌ.
#de: Als ob von dem ostjakischen Mann (und) von der ostjakischen Frau [auf dem Herd] auf- gestelltes Wasser kochen würde.
#hu: Hát a sok osztják ember, osztják asszony úgy kavargott ottan, mint fortyogó fazék!
ʌapət ŏχəp jălań-iki ʌapət tăχi peʌa ʌaʌ́əsəʌ.
#de: Der siebenköpfige jălań-Alte führt Krieg nach sieben Richtungen.
#hu: Egy hétfejű Jalanyöreg harcolt hét irányba.
kăʌəŋ χăr, ʌantəŋ χăr ar peʌa jŏχan iti ŏwəʌ.
#de: Nach den vielen Richtungen des blutigen [Raumes] (und) nahrungsreichen Raumes strömt das Blut.
#hu: Mindenfelé folyókban folyt a vér.
mɔś-χǫ ŭwtəs:
#de: Der mɔś-Mann schrie auf:
#hu: A mosz-ember elkiáltotta magát:
„ʌapət ŏχəp akem-iki, χănti χǫ, χănti ne ewəʌt mŭj wǫńʌ̥ʌən?
#de: „Mein siebenköpfiger Großvater-Alter, was brauchst du von dem ostjakischen Mann (und) der ostjakischen Frau?
#hu: – Hétfejű bácsikám, mi kell neked az osztják embertől, az osztják asszonytól?
jǫr kănši-ki ʌăŋχaʌən, jŭwa tiw!”
#de: Wenn du dich (mit jemandem) in der Kraft messen willst, komm her!"
#hu: Ha az erődet akarod próbálni, gyere ide hozzám!
mɔś-χǫ aʌti kešeʌ aʌeməs, ʌawʌəsman ʌɔʌ́.
#de: Der mɔś-Mann nahm seinen Säbel hervor (und) steht wartend.
#hu: A mosz-ember ezzel megragadta kardját, ott várta egy helyben.
jălań-iki wŭrsəʌ peŋ`-keʌ ńăreməsʌe, wŭrəs-ikeʌ ăn` mănəʌ.
#de: Der jălań-Alte zog den Zaum seines wŭrəs-Tieres an, das wŭrəs-Alte geht nicht weiter.
#hu: A Jalany-öreg megrántotta víziszörny hátasa gyeplőjét, de az bizony nem ment tovább.
„χŏti jisen?
#de: „Was ist dir passiert [wie wurdest du]?
#hu: – Mi bajod van?
mŭj ma sŏrmem mŏčəsən?
#de: Hast du vielleicht meinen Tod vorausgeahnt?
#hu: Talán az én halálomat érzed?
ar jiŋk, ar mŭw χăjsəmən, jǫr pa wan`səmən.
#de: Wir ließen viele Gewässer, viele Länder hinter uns (und) sahen auch (menschliche) Kraft.
#hu: Sok vizet, sok földet hagytunk el mi ketten, sokat hadakoztunk.
mɔś-χǫ ewəʌt păʌtaməsən?
#de: Bist du vielleicht vor dem mɔś-Mann erschrocken?
#hu: A mosz-embertől ijedtél meg?
păʌti ńŏχi χǫn tăjəʌ?”
#de: Du hast keine Ursache, um dich zu fürchten [wann hat er einen furchterregenden Körper?]"
#hu: Nincsen abban semmi félelmetes!
jălań-iki wŭrsəʌ kŭš par`səʌʌe, par`səʌʌe, śiw kŭr`səʌʌe.
#de: Obwohl der jălań-Alte seinem wŭrəs-Tier befahl (vorwärts zu gehen), konnte er es nicht dorthin (lenken).
#hu: A Jalany-öreg hiába győzködte-győzködte víziszörny hátasát, az csak nem indult tovább.
iʌ-esʌəmtəs, mɔś-χǫ χɔnəŋa šǫšeməs.
#de: Er stieg herunter (und) trat zu dem mɔś-Mann.
#hu: Leszállt hát, odalépett a mosz-emberhez.
ŏχʌi ʌaʌ́, kŭrʌi ʌaʌ́ tiwəs.
#de: Ein wütender [kopfloser, beinloser] Kampf entstand.
#hu: Fejveszejtő, lábveszejtő küzdelem kezdődött.
jălań-iki jǫra jŭwəntijən mɔś-χǫ mŭwəʌ χăś tărəptəʌʌe.
#de: Wenn der jălań-Alte die Oberhand gewinnt [in die Kraftgerät], verliert der mɔś-Mann beinahe die [seine] Erde.
#hu: Ha a Jalany-öreg került felül, a mosz-ember lába alig érte a földet,
mɔś-χǫ jǫra jŭwəntijən ʌapət ŏχəp jălań-iki ʌapət ŏχəʌ saχat mŭwa χăś ʌɔńśəʌe.
#de: Wenn der mɔś-Manndie Oberhand gewinnt, steckt er den siebenköpfigen jălań-Alten samt seinen sieben Köpfen beinahe in die Erde (pass.).
#hu: ha a mosz-ember került felül, a Jalany-öreget hét fejénél fogva csaknem a földbe döngölte.
wantəssəŋən, wantəssəŋən, jălań-iki lŏpijəʌ:
#de: Sie rangen und rangen (und) sagt der jălań-Alte wiederholt:
#hu: Birkóztak, birkóztak, egyszer csak megszólal a Jalany-öreg:
„wŏʌiʌəmən!
#de: „Hören wir auf!
#hu: – Hagyjuk abba,
jǫrʌəmən ij-kemət.”
#de: Unsere Kräfte sind gleich."
#hu: egyenlő az erőnk!
mɔś-χǫ lŏpəʌ:
#de: Der mɔś-Mann sagt:
#hu: Azt mondja erre a mosz-ember:
„ăntǫ!
#de: „Nein!
#hu: – Azt már nem!
ar kăʌi, ar ńŏχi păratsən.
#de: Du hast sehr viel Blut und Fleisch verzehrt.
#hu: Sok vért, sok húst pusztítottál.
tăm jeməŋ mŭw ǫχtijən ʌɔʌ́si măremən χănti χǫ, χănti ne kăʌeʌ aʌ wantəs, sem-jiŋkəʌ aʌ etəs!”
#de: Solange ich auf dieser heiligen Erde stehe, sollen der ostjakische Mann und die ostjakische Frau kein Blut sehen, sollen ihre Tränen nicht fließen."
#hu: Ameddig én ezen a szent földön állok, az osztják ember, osztják asszony vért ne lásson, könnyet ne hullasson!
pa jeʌi-ʌaʌ́əsti narəmsəŋən.
#de: Wieder begannen sie weiterzukämpfen.
#hu: Ismét nekiveselkedtek.
jălań-iki ʌapət ŏχəʌ ʌapət tăχi peʌa seŋ`sajət.
#de: Die sieben Köpfe des jălań-Alten wurden von ihm nach sieben Richtungen abgehauen.
#hu: A mosz-ember a Jalany-öreg hét fejét hétfelé levágta –
jɔšəʌ-kŭrəʌ iśiti aprəŋa wantəsʌət.
#de: (Aber) seine Hände (und) Füße kämpfen ebenso flink.
#hu: hát a keze-lába éppúgy harcolt tovább, mintha mi sem történt volna!
jălań-iki jǫra jŭwəntijən mɔś-χǫ mŭwəʌ χăś tărəptəʌʌe.
#de: Als der jălań-Alte zu neuen Kräften kommt [in die Kraft gerät], verliert der mɔś-Mann beinahe die [seine] Erde.
#hu: Ha a Jalany-öreg került felül, a mosz-ember lába alig érte a földet.
imŏʌtijən jeməŋ mŭw, sŏχəŋ mŭw ńŏχʌəs.
#de: Plötzlich setzte sich die heilige [Erde] (und) häutige Erde in Bewegung.
#hu: Egyszerre csak megmozdult alattuk a szent föld.
mɔś-χǫ χǫʌtaʌən mŏʌχa mŭj jǫr tăjəs, śi kińśa jǫra jis, jălań-iki aʌeməsʌe, ńăʌ jɔšəʌ-kŭrəʌ sa (saχat) mŭwa ewtəssəʌʌe.
#de: Der mɔś-Mann, spürend, daß er noch stärker wurde, als er früher war [welche Kraft er früher hatte, kam er noch mehr in die Kraft], hob den jălań-Alten in die Höhe (und) stieß ihn samt seinen vier Füßen und Beinen in die Erde.
#hu: A moszember úgy érezte, hogy amilyen erős volt azelőtt, még annál is erősebb lett, felkapta a Jalany-öreget, és kezénél-lábánál fogva beleverte a földbe.
rŭwəŋ tŭt tăχəs, jălań-iki śiw wŏśkəsʌe.
#de: Er machte [warf] ein flammendes Feuer (und) schleuderte den jălań-Alten hinein.
#hu: Lobogó nagy tüzet gyújtott, a Jalany-öreget a tűzbe vetette.
χɔjməʌ mɔś-χǫjən ara pŏʌətsa.
#de: Seine Asche wurde von ihm auseinandergeblasen.
#hu: Hamvait szétfújta –
śăʌta tiwəm peʌŋajət, śăʌta tiwəm ńamaʌtət.
#de: Daraus [von dort] sind die Mücken und Schnaken entstammt.
#hu: abból lettek a szúnyogok, abból lettek a moszkitók.
śitʌən χănti χǫ, χănti mir χŏśa šǫšəs.
#de: Dann ging er zu dem ostjakischen [Mann (und)] Volk.
#hu: Ezután visszatért az osztják nép közé.
wǫn pɔrijən, wǫn jirən wersa.
#de: Man hat eingroßes Festessen [Speisen- opfer, Blutopfer] gemacht (pass.).
#hu: A tiszteletére nagy lakomát csaptak, állatot áldoztak.
lǫńi pǫʌən šeʌməŋ ŏχəŋ ŏχəŋ, jǫm-jŭχ sewpi, anši-jŭχ sewpi ewijən ɔmsəʌsa.
#de: Man hat ihm ein Mädchen mit weichem, hanfhaarigem šeʌməη-Kopf, mit Ahlbaum- (und) Hagerose-Haarflechte zur Frau gegeben [gesetzt] (pass.).
#hu: Finom len-hajfürtű, berkenyefa-hajfonatú, csipkerózsa-hajfonatú lányt adtak mellé menyasszonynak.
śi weśəŋ neŋəʌ, χŏrasəŋ neŋəʌ piʌa ăŋkeʌ-aśeʌ χŏśa jŏχi-mănəs.
#de: Mit dieser holden Frau, mit dieser schönen Frau ging er zu seiner Mutter (und) seinem Vater.
#hu: Szépséges szép menyasszonyával hazament anyjához, apjához.
śi śŭńəʌ-χǫʌeʌən in pa śi wǫʌʌət.
#de: Sie leben auch jetzt [mit dieser Fülle (und) diesem Reichtum von ihnen leben sie noch jetzt].
#hu: Még most is élnek bőségben, jólétben.